Czy moja firma potrzebuje FinOps i GreenOps?

Optymalizacja chmury w dobie rosnących kosztów energii

Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) operacje w chmurze stanowią ok. 1-1,5 proc. światowego zużycia energii[1], a wartość ta do 2030 roku może wzrosnąć do nawet 5 proc. Cały sektor IT przyczynia się do niemal 3 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych[2] (głównie dwutlenku węgla).

Jednocześnie szacuje się, że blisko jedna trzecia wydatków na operacje chmurowe jest źle alokowana[3] – firmy kupują więcej zasobów niż rzeczywiście potrzebują. W okresie ogromnego przyspieszenia technologicznego i cyfryzacji niemal każdej dziedziny życia niewiele przedsiębiorstw zwracało uwagę na efektywność technologii chmurowych i ich rzeczywistą przydatność dla rozwoju biznesu. Tego rodzaju wydatki wpisane były w koszty funkcjonowania IT.

Jednak duże przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu opierają się na technologiach cyfrowych – w tym na usługach chmurowych. Nakłada się na to następujący po pandemii czas wdrażania Zielonego Ładu, a co za tym idzie – rosnących kosztów energii i certyfikatów węglowych. Chmura obliczeniowa w wielu organizacjach jest jednym z największych obciążeń budżetowych.

Przeczytaj: Zaufanie, doświadczenie, elastyczność: trzy filary wzorowych relacji klienta biznesowego z dostawcą usług ICT

FinOps: droga do odpowiedzialności finansowej

I tu pojawia się FinOps – praktyka zarządzania wydatkami w chmurze oparta na odpowiedzialności i badaniu efektywności wynajmowanych zasobów. Obejmuje to m.in. monitorowanie, dokumentowanie i kontrolowanie wydatków na chmurę.

Według raportu „2025 State of the Cloud” firmy Flexera globalnie średnie przekroczenie budżetów na technologie chmurowe w firmach to 17 proc. To ogromne sumy – mówimy o dużych organizacjach, które przeznaczają ponad 12 mln dolarów na chmurę publiczną rocznie[4]. Aż 59 proc. takich firm uruchomiło zespoły FinOps w celu odzyskania kontroli nad wydatkami – to o 8 proc. więcej niż w 2024 roku. A aż 60 proc. takich firm zwróciło się do dostawców usług zarządzanych w celu redukcji kosztów operacji w chmurze.

Dla dużej części polskich firm pojęcie FinOps nie jest obce, choć niewiele jeszcze w pełni wykorzystuje tę strategię – o czym za chwilę. Ale już pojawiło się nowe określenie, łączące odpowiedzialność finansową z odpowiedzialnością środowiskową i zrównoważonym rozwojem – GreenOps.

Zobacz: Cloud Boost: Jak Skutecznie Przenieść Biznes do Chmury?

GreenOps: zielone spojrzenie na optymalizację kosztów chmury

Redukcja emisji dwutlenku węgla do atmosfery, ograniczenie zużycia wody na potrzeby systemów chłodzenia, jak również stopień wykorzystania źródeł energii odnawialnej do działania centrów obliczeniowych stały się nowymi celami wymuszonymi strategią zrównoważonego rozwoju.

Wiele firm, w tym również z rynku IT i oferujących usługi chmurowe, przyjęło zobowiązania dotyczące ograniczenia wpływu swojej działalności na środowisko; w największej mierze dotyczyło to tzw. śladu węglowego. U niektórych dostawców ów „ślad węglowy” jest obecnie jednym z elementów raportowanych przez IT[5].

Odzierając jednak GreenOps z ideologii, okaże się, że mierzone w ramach tej polityki zmienne w bezpośredni sposób przekładają się na koszty korzystania z chmury i infrastruktury IT, a zatem faktycznie mogą być częścią FinOps. Redukcja kosztów w danym obszarze może być dobrym wskaźnikiem zrównoważonego rozwoju – począwszy od zużycia wody, a skończywszy na energochłonności chmury.

I choć według wspomnianego wyżej raportu firmy Flexera ponad połowa firm planuje obecnie inicjatywy z zakresu zrównoważonego rozwoju w technologiach chmurowych, pieniądze są ważniejsze niż „ślad węglowy” – 57 proc. przedsiębiorstw przyznaje, że optymalizacja kosztowa jest istotniejsza niż zrównoważony rozwój.

Księgowi i informatycy

Jak to wygląda w rzeczywistości w polskich firmach? Z ankiety przeprowadzonej przed spotkaniem CXO HUB pod koniec ubiegłego roku wynika, że mniej niż co trzecia firma mierzy wpływ wykorzystania technologii chmurowych na rozwój biznesu[6]. Najważniejszymi argumentami dla 72 proc. firm, które tego nie robią, są nieduża skala wykorzystania chmury oraz brak uzasadnienia dla takich pomiarów. Oznacza to, że spora część menedżerów IT w Polskich firmach nie jest przekonana o znaczącym wpływie chmury na biznes.

Ta sama ankieta przyniosła również dość zaskakujące dane, jeśli chodzi o obecność zespołów FinOps – 53 proc. firm ich nie posiada, 47 proc. dysponuje takim wyspecjalizowanym zespołem. To efekt utrzymującego się nadal przekonania – nawet w największych firmach i międzynarodowych korporacjach mających oddziały w Polsce – że IT jest kosztem, a chmura postrzegana jest jako technologia nieprecyzyjna i nieprzyczyniająca się do rozwoju biznesu.

To może Cię zainteresować: Trend rynkowy jest jasny: firmy zaczynają dokonywać bilansu zysków i kosztów cloud-rozwiązań

Warto tu zauważyć, że dla każdej chmury publicznej istnieją wyspecjalizowane narzędzia pozwalające mierzyć efektywność wydawanych pieniędzy – najwięksi dostawcy oferują własne rozwiązania i własny system raportowania. A zatem to nie brak narzędzi jest tu hamulcem.

Istotne jest jednak to, w jaki sposób FinOps – czy każdy zespół zajmujący się kontrolą finansową – będzie podchodził do swoich zadań. Może to być rola audytorsko-kontrolna, w której zapewne specjaliści od finansów odnajdą się najlepiej, a która polegać będzie na przyjmowaniu tłumaczeń zespołu IT i poszukiwaniu „nadużyć”. Ale może to być również rola doradców, pomocników w obszarze optymalizacji kosztów.

Ze wspomniane wyżej badania wynika również, że firmy rzadko korzystają z narzędzi do automatyzacji zarządzania kosztami chmury (14 proc. używa ich intensywnie, a 21 proc. umiarkowanie), a jednocześnie 60 proc. menedżerów nie jest pewnych zdolności firmy do prognozowania wydatków na technologie chmurowe.

Optymalizacja kosztów chmury: jak kontrolować, co obcinać?

Z przytoczonych wyżej wyników ankiety dotyczącej FinOps wynika, że praktyka wykorzystania tego narzędzia w Polsce dopiero nabiera znaczenia. Dzieje się tak mimo tego, że – jak szacują eksperci – wdrożenie dobrze funkcjonującej kontroli kosztów wykorzystania technologii chmurowych może przynieść oszczędności nawet rzędu 20-30 proc. obecnych nakładów[7].

Sprawdź: Szybciej, bezpieczniej, zieleniej: technologie chmury i data center wkraczają w 2024 rok

Jakie działania można podjąć już teraz, nie czekając na uformowanie zespołów FinOps czy GreenOps? M.in.:

• przeprowadzić audyt i analizę wykorzystania zasobów chmurowych.
• zakończyć nieużywane instancje.
• przejrzeć instancje, które działają dłużej niż rok (w przypadku niektórych organizacji ten czas może być krótszy). nowe opcje u tego samego dostawcy mogą być korzystniejsze cenowo i bardziej efektywne.
• jeżeli to możliwe, wybrać rozwiązania efektywniejsze energetycznie.
• na podstawie danych z audytu dopasować zasoby chmurowe do rzeczywistych potrzeb organizacji.
• sprawdzić i dopasować metody autoskalowania oraz raportowania o zmianach w zapotrzebowaniu na zasoby chmurowe.

Oddzielną kategorię działań stanowi powierzenie administrowania zasobami chmurowymi zewnętrznemu dostawcy usług. Przenosi to obowiązki zarządzania złożonymi środowiskami multicloud na wyspecjalizowany zespół usługodawcy, który zajmie się nie tylko efektywnością kosztową (FinOps), ale też zarządzaniem ryzykiem, zgodnością z regulacjami, raportowaniem czy integracją z firmową infrastrukturą IT. Pierwszym krokiem będzie w takim przypadku będzie zbadanie gotowości firmy do migracji do chmury (jeśli jeszcze tego nie dokonała), określenie optymalnego dostawcy usług cloud i oszacowania kosztów.

Może to być również analiza obecnego stanu wykorzystania zasobów chmurowych oraz propozycje optymalizacyjne.

Przeczytaj: Usługi zarządzane jako sposób na braki kadr IT

FinOps i GreenOps: najważniejsze wnioski

Wprowadzenie strategii odpowiedzialności finansowej przy wykorzystaniu usług chmurowych to konieczność w firmach, które w coraz większym stopniu polegają na technologiach cloud. Ma to szczególne znaczenie w bardziej złożonych środowiskach łączących chmury prywatne i publiczne.

GreenOps, choć zdobywające pewną popularność na fali promocji „zielonej ekonomii” i zrównoważonego rozwoju, jeszcze długo będzie uzupełnieniem lub częścią FinOps – bo to właśnie ta metoda ma bezpośrednie przełożenie na wyniki biznesowe. Optymalny efekt można uzyskać sięgając po pomoc doświadczonego partnera lub dostawcy usług zarządzanych.

[1] https://www.iea.org/energy-system/buildings/data-centres-and-data-transmission-networks

[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666389921001884

[3] https://www.opentext.com/what-is/finops

[4] https://www.flexera.com/about-us/press-center/new-flexera-report-finds-84-percent-of-organizations-struggle-to-manage-cloud-spend

[5] https://www.conclusion.nl/en/news/sustainable-it-management-with-greenops

[6] https://itwiz.pl/w-jaki-sposob-firmy-w-polsce-podchodza-do-optymalizacji-chmury

[7] https://www.mckinsey.com/capabilities/mckinsey-digital/our-insights/the-finops-way-how-to-avoid-the-pitfalls-to-realizing-clouds-value

Ten artykuł dotyczy produktu

Cloud Assessment

Przejdź do produktu

Data publikacji: 05.05.2025